Co to jest szkło? Jakie naczynia są ze szkła?
Szkło to twardy, ale kruchy materiał. Nie jest ani ciałem stałym, ani cieczą. To substancja amorficzna. Oznacza to, że jego cząsteczki nie mają uporządkowanej struktury. W przeciwieństwie do kryształów, szkło nie tworzy regularnych wzorów. Ma gładką powierzchnię i przezroczysty wygląd. Szkło może być bezbarwne lub barwione. Przepuszcza światło. Dlatego świetnie nadaje się na okna, lustra i naczynia. Szkło nie przewodzi prądu. Jest odporne na działanie wielu chemikaliów. Nie rdzewieje. Jest trwałe, ale łamliwe.
Ludzie używają szkła od tysięcy lat. Pierwsze wyroby szklane powstały już w starożytnym Egipcie. Dziś szkło towarzyszy nam wszędzie – w domach, samochodach i telefonach. Często nie zdajmy sobie sprawy, jak wiele produktów codziennego użytku wykonanych jest ze szkła. Dzbanek na wodę, wazon na kwiaty, szklanka czy komplet kubków. To przedmioty, których używamy na co dzień. Latem, woda z cytryną, limonką i miętą prezentuje się świetnie w szklanym, przezroczystym dzbanku. Do tego komplet przezroczystych lub kolorowych szklanek i mamy dekorację stołu! Choć szkło jest materiałem delikatnym, to na tyle eleganckim, że warto mieć je w swoim domu. Chociażby jako komplet szklanek czy pojedynczy dzbanek na wodę.
Jak powstaje szkło?
Szkło tworzy się z piasku kwarcowego. Głównym składnikiem jest krzemionka (SiO₂). Dodaje się także sodę i wapń. Czasem dodaje się inne składniki, aby zmienić właściwości szkła. Na przykład tlenki metali nadają kolor. Tlenek boru czyni szkło bardziej odpornym.
Proces produkcji szkła zaczyna się od topienia surowców. Dzieje się to w specjalnych piecach hutniczych. Temperatura sięga nawet 1600°C. W tej temperaturze piasek i dodatki zamieniają się w ciekłą masę. Płynne szkło jest bardzo gorące i świeci na pomarańczowo. Z tej masy formuje się różne przedmioty. Można je dmuchać, wylewać, prasować lub walcować. Gdy szkło ostygnie, twardnieje i przyjmuje ostateczny kształt. Praca ze szkłem wymaga precyzji i ostrożności. Nie każdy sprawdzi się przy jego produkcji, dlatego warto doceniać tych, którzy pielęgnują ten kunszt.
Rodzaje szkła do domu i nie tylko
Istnieje wiele rodzajów szkła. Każdy ma inne właściwości i zastosowanie.
Szkło sodowo-wapniowe to najczęściej spotykany typ. Znajduje się w oknach, butelkach i naczyniach. Jest tanie i łatwe do produkcji.
Szkło borokrzemowe jest odporne na temperaturę. Stosuje się je w laboratoriach i kuchenkach. Znane marki to na przykład Pyrex.
Szkło ołowiowe, inaczej kryształ, ma wysoki połysk. Używa się go w ozdobnych kieliszkach, szklankach i żyrandolach.
Szkło hartowane jest wyjątkowo trwałe. Używa się go w szybach samochodowych i kabinach prysznicowych. Jeśli pęknie, rozpada się na drobne, nieostre kawałki.
Szkło laminowane składa się z kilku warstw. Pomiędzy nimi znajduje się folia. To szkło jest bezpieczne i odporne na uderzenia. Stosuje się je w szybach antywłamaniowych.
Zastosowanie szkła
Szkło ma wiele zastosowań. Spotykamy je codziennie, często nie zwracając na nie uwagi.
W budownictwie szkło jest używane do okien, fasad i dachów. Coraz częściej tworzy się z niego całe ściany. Przepuszcza światło, ale chroni przed wiatrem i deszczem.
W przemyśle motoryzacyjnym szkło stosuje się w szybach samochodowych. Szyby te muszą być wytrzymałe i bezpieczne.
Szkło optyczne wykorzystywane jest w soczewkach, okularach, kamerach i teleskopach. Dzięki niemu można lepiej widzieć i badać świat.
Szkło znajduje też zastosowanie w elektronice. Ekrany telefonów, tabletów i komputerów to nic innego jak specjalne rodzaje szkła. Muszą być cienkie, odporne i czułe na dotyk.
W medycynie szkło używane jest w probówkach, fiolkach i sprzęcie laboratoryjnym. Jest sterylne i nie reaguje z chemikaliami.
Oczywiście szkło to także wazony, miski, talerze, szklanki i butelki. Piękne, codzienne przedmioty (np. dzbanki), które łączą funkcję z estetyką.
Szkło w sztuce i designie
Szkło to także materiał artystyczny. Od wieków ludzie tworzą z niego dzieła sztuki. Szkło może być kolorowe, przezroczyste, matowe lub błyszczące. Można je formować na wiele sposobów. Jest to materiał na witraże, które są klasycznym przykładem szklanej sztuki. Kolorowe kawałki szkła łączone są ołowiem. Witraże zdobią kościoły i pałace od średniowiecza. Szkło artystyczne to także rzeźby, biżuteria i dekoracje. Artyści dmuchają szkło ręcznie. Używają tradycyjnych technik, by nadać mu wyjątkowe formy. Każdy przedmiot jest niepowtarzalny.
Współcześni projektanci także chętnie sięgają po szkło artystyczne. Tworzą nowoczesne lampy, wazony i elementy wnętrz. Szkło łączy tradycję z nowoczesnością. Daje nieskończone możliwości. W sztuce użytkowej szkło pełni funkcję praktyczną i dekoracyjną. Dobrze zaprojektowany wazon może być centralnym punktem salonu. Lampa z kloszem ze szkła tworzy nastrojowe światło. Zestaw szkła może sam w sobie być dekoracją. To tylko kwestia wyobraźni jak wykorzystamy komplet np. wazonów.
Tradycja i rzemiosło – huta szkła Asa Glass
Nie każda produkcja szkła odbywa się na skalę przemysłową. Istnieją także małe huty, które pielęgnują tradycyjne metody produkcji. Jedną z nich jest huta Asa Glass Krosno. Asa Glass to huta szkła znana z wyjątkowych wyrobów. Specjalizuje się w tworzeniu szklanych wazonów i kloszy. Każdy przedmiot wykonywany jest ręcznie. Proces ten wymaga doświadczenia i precyzji. Krosno słynie ze szkła artystycznego. Takie też szkło produkuje się w Asa Glass.
W Asa Glass szkło powstaje w sposób tradycyjny. Rzemieślnicy dmuchają gorącą masę szklaną przez rurkę. Obracają ją, formują i chłodzą. Tak powstają przedmioty o unikalnym charakterze. Szkło z Asa Glass nie jest masowe. Każdy wyrób ma duszę. Widać w nim kunszt i pasję twórców. Wazony i klosze z tej huty ozdabiają wnętrza domów, hoteli i restauracji. Są cenione za jakość i piękno.
Współczesny świat ceni autentyczność. Dlatego szkło z Asa Glass znajduje coraz więcej miłośników. To powrót do rzemiosła i szacunku dla materiału. W epoce masowej produkcji – prawdziwa perełka. Współpracę z hutą podjęło już wiele firm z Krosna i okolic. Asa Glass prowadzi także sprzedaż produktów na zamówienie. Producenci lamp mogą nawiązać z hutą współpracę w zakresie produkcji kloszy do lamp. Właściciele sklepów z wyposażeniem do domu i ogrodu mogą wprowadzić do swojej oferty wazony szklane krośnieńskiej produkcji.
